BİR KEDİ, BİR ADAM, İKİ KADIN

 

KÜNYE

Kitap Adı: Bir Kedi, Bir Adam, İki Kadın

Yazarı: Cuniçiro Tanizaki

Basım: İthaki Yayınları– 1.Basım- 2022

Sayfa: 125

Tür: Novella

İNCELEME:

Bir Kedi Bir Adam İki Kadın, Japon edebiyatının usta yazarlarından Cuniçiro Tanizaki tarafından yazılmış trajikomik bir novella. Yazardan okuduğum ilk kitap oldu. Ben İthaki Yayınlarından okudum. İlgili baskıda çevirmen Alper Kaan Bilir tarafından yazılmış önsöz de oldukça dikkat çeken bir metin olmuş.

Önsöz Japon ve Türk edebiyatının genel unsurlarından, bireycilik yaklaşımının her ikisinde nasıl tezahür ettiğinden, Tanizaki’nin biyografisinden, eserlerinin konularından ve nasıl ele alındığından bahsediyor. Başlı başına bir deneme niteliğindeki bu yazıya ait tek eleştirim edebiyatta bireysellik konusunda Türk edebiyatı için: “Ah, bizim de böyle bir edebiyatımız olsaydı…” demesi. Yerinde bir eleştiri olmadığını düşünüyorum.

Kitap adından da anlaşılacağı üzere kedisi nedeniyle eski ve yeni karısı arasında kalan bir adamı konu alıyor. Önsözden öğrendiğim üzere Tanizaki eserlerinde erkek karakterleri pasif, kadın karakterleri güçlü işliyormuş ki bu durum bu kitapta da okuyucuya yansıyor.

Şozo çocuk ruhlu, iradesiz, sorumluluk duygusu zayıf bir adam. Şozonun annesi Orin, gelini Şinako’dan pek haz etmez. Şinako, Şozo’nun kedisi Lili’ye karşı aşırı düşkünlüğünü de kıskanır, bu aralarında huzursuzluk yaratır. Orin, maddi durumu çok iyi olan erkek kardeşinin kızı Fukuko ile oğlu Şozo nun arasını yapmak için her fırsatı değerlendirir. Şozo, Şinako’yu terk eder ve Fukuko ile evlenir.

Şinako, eski kocası Şozo’nun yeni eşi Fukuko’ya yazdığı mektupta sıradışı bir istekte bulunur: Şozo’nun çok sevdiği kedisi Lili. Yeni gelin Fukuko’da kocasının Lili’ye aşırı ilgisini kendine tehdit olarak görür ve kayınvalidesi ile işbirliği yapıp kediyi Şinako’ya gönderir. Şinako’nun planını biraz geç anlar. Şinako, eski kocası Şozo’yu zamanı gelince geri kazanmak için güçlü bir hamlenin derdindedir.  Kedi Lili’nin gidişi evde dengelerin değişmesine neden olur. Şozo, Lili’nin özlemine dayanabilecek mi? Kedi Lili üzerinden her karakter kendi içsel durumunu sorgulamaya ve özeleştirisini yapmaya, kendi hatalarını görmeye başlar.

Kedi ile ilgili betimlemeler, bir kedi ile yaşam, kedi sevgisi çok güzel aktarılmıştı. Kedi severlerin çok seveceğini düşünüyorum. Akıcı ve sade bir dili olan kısa bir öykü. Ancak kitap tatmin edici bir sonuca bağlanmadan bitiyor. Sanırım bunun sebebi yazarın kitaplarında bir sondan ve olaydan ziyade karakterlerine, iradesizlik, kararlardan kaçış, bireysellik gibi temalara odaklanılmasını istediğinden olabilir. Bu açıdan karakter analizleri başarılıydı. Tabi sırf kedi Lili için bile okuması keyifliydi.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Kedilerin de kendine göre bir bildiği vardır, insanın kalbini apaçık görürler.”

 

"Kedilerin asıl yüzünü tanımayan insanlardan, onların köpeklere nazaran duygusuz olduğunu, asosyal ve bencil olduğunu duymuştu. Ve o zaman içinden, Siz bir kediyle beraber yaşanan yılları tecrübe etmemişsiniz, onların tatlılığını ne bileceksiniz ki... diye geçirmişti."

 

“Arzular güçlüdür ve onlarla yüzleşmek zordur. Ama yüzleşmeyen insan da kendini tanımamış olur. Kendi zihninin herhangi bir parçasını reddedenler, bir parçası eksik kişiler olarak kalırlar.”

 

“Kalp denen ufacık makine, insanın yükünü nasıl taşıyacak?”

 

“Haddi zatında, insanın kaderini Tanrı'dan başkası bilmezken, başkasının mutluluğuna sövmek veya kıskanmak salaklıktır yani.”