SATRANÇ

 

KÜNYE

Kitap Adı: Satranç

Yazarı: Stefan Zweig

Basım: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Sayfa: 83

Tür: Öykü

İNCELEME:

Satranç, 1934’de Nazi faşizminden kaçarak sürgün hayatı yaşayan Stefan Zweig’in hayatından izler taşıyor. Edebiyat yanında psikolojiye ve Freud’a duyduğu ilginin en çok yansıdığı eserlerden biri olan Satranç karakterlerin psikolojileri ile ilgili derin çözümlemeler sunuyor. Ve Zweig’in intiharından birkaç ay önce kaleme aldığı son eseri olması sebebiyle de ne yazık ki bir veda mektubu niteliği taşıyor.

Hikâye New York'tan Buenos Aires'e yapılan bir gemi yolculuğunda tesadüfen karşılaşan 3 satranç oyuncusu etrafında şekilleniyor. Sıradan bir satranç oyuncusu olan anlatıcı, dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic ve usta bir satranç oyuncusu olan Dr.B.

Mirco Czentovic zengin, küstah, kuralcı, soğuk, kültürsüz ancak kazanmaya odaklı bir satranç dehasıdır.

Dr.B. nin ise olağanüstü bir hikâyesi vardır. Avusturyalı bir göçmen olan Dr.B. Gestapo tarafından esir alınır ve psikolojik işkenceye maruz kalır. Aylar boyunca kapalı bir odada, yalnız ve uğraşsız, hiçlik içinde tutsak edilmiştir. Akıl sağlığını korumaya çalışırken, sorguya götürüldüğü bir gün bir kitap görür ve çalar. Bu bir satranç kitabıdır ve Dr.B.nin ayakta kalması için ona ihtiyacı olanı sunar. Satrancın inceliklerini öğrenir ve bu önce bir tutkuya daha sonra ise saplantıya dönüşür. Esaretten kurtulduktan sonra ise geçirdiği bu ‘satranç zehirlenmesi’ yüzünden tedavi görür ve bu oyunu oynaması yasaklanır.

Gemide yapılan satranç turnuvalarını izleyen Dr.B. dayanamaz ve oyuna dâhil olur. Mirko Czentovic’in yenilmezliği ise Dr.B. ile yapacağı karşılaşma sonucu sarsılacaktır.

Yalnızlığın, çaresizliğin, umutsuzluğun ve şüphenin insan üzerindeki etkileri, hayatta kalma isteğimiz, yaşam amacı olarak sarıldıklarımız… Oldukça incelikli işlenmiş. Peki, hayata tutunmak için sığındığımız şeyler gün gelip de felaketimiz olabilir mi? Okunması gereken Zweig eserlerinden.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

" Savaşacağım tek şey içimdeki diğer bendi... "

 

“Bize hiç bir şey yapılmadı, yalnızca tam bir hiçliğin içine koyulduk, çünkü bilindiği gibi dünyada hiçbir şey insan ruhunu hiçlik kadar baskı altına alamaz.”

 

“Birisi barışı başlatmalı, tıpkı savaşı başlattığı gibi.”

 

“Görünüşte dünyadan uzak yaşayanlar, içlerinde bambaşka dünyalar yaşatırlar.”

 

“İnsan sabahtan akşama kadar bir şey olmasını bekler ve hiçbir şey olmaz. Bekleyip durur insan. Hiçbir şey olmaz. İnsan bekler, bekler, bekler; şakakları zonklayana dek düşünür, düşünür, düşünür. Hiçbir şey olmaz. İnsan yalnız kalır. Yalnız. Yapayalnız...”

 

“Sonunda yalnızdım ve artık asla yalnız olmayacaktım!”

 

"sizler yeni bir gün doğumunu bekleyebilirsiniz, benim buna gücüm kalmadı..."