YALAN DOLAN

 

İNCELEME:

Yalan Dolan / Veronica Raimo

İtalyan Edebiyatından ödüllü genç bir yazar olan Raimo, kurmaca ile otobiyografinin sınırlarının birbirine karıştığı, biraz muzip, biraz alaycı bir üslup ile kaleme almış romanını. Kadın yazarların romanlarını yayınlama kararı alan yayınevinden çıkan bu ilk örnek, gülünç ve aykırı bir büyüme ve özgürleşme hikayesi olarak tanıtılmış.

Kaygı bozukluğu yaşayan aşırı kontrolcü bir anne, işkolik, öfke sorunu yaşayan ve takıntılı bir baba, dahi ve yine yazar olan bir ağabey. Veronica’nın çocukluğu, gençliği, cinselliği keşfi, kadınlığı, aile ilişkileri. Daha çok babasına dair anıları üzerinden aslında anılarımızın gerçekliğine dair bir sorgulama.

Belleğimizdeki tüm anılar gerçekten hatırladığımız gibi mi yaşandı? Bizim anılarımız üzerindeki katkımız nedir? Benim dikkatimi en çok çeken kısım burası oldu açıkçası. Muzip bir anlatı gibi gelse de aslında satır aralarından içsel bir travmanın da kokusunu almadım değil usul usul.

Yaz aylarında zaman geçirmelik, zihin dağıtmalık okumalar arayanlar için iyi gelebilir ancak çokça övülen bu kitap benim beklentimi karşılamadı ne yazıkki. Konu geçişlerindeki dağınıklık, karakterlerin derinliksizliği, anlatının yüzeyselliği hoşuma gitmedi. Ve en önemlisi bence duygusuz bir anlatımdı. Bir duyguyu yazmak değil hissettirebilmek başarı.  Fazlaca şişirilmiş bir kitap olduğunu düşünüyorum. Mutlaka okunmalı gibi bir tavsiyede bulunamayacağım o nedenle. Sevenleri kızmasın tabi, bana hitap etmedi, zevkler diyelim.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Okuduğum kitap iyi değilse bu sefer de kâğıt israfını dert ediniyorum. Bu derdimi daha derin bir düşünceye dönüştürüyorum. Bu felaket için kurban edilmiş her masum dal için üzülüyorum. Tüm gün bu gibi nedenlerle canından olmuş başka masum dalları düşünerek kederleniyorum. Kitapçıları, kütüphaneleri, sonsuz dal mezarlıklarını düşünüyor ve anılarımızın bir parçasını geleceğe, bizden sonra gelenlere iletmek uğruna yarattığımız kıyıma yanıyorum.”

 

"Ömrümce bardağın dolu tarafını görmedim. Boş tarafını da görmedim. Bardağı her an devrilecekmiş gibi gördüm. Ya da hiç göremedim. Zaten bardak da yoktu. Hiçbir şey yoktu."

 

“Anılarımızın çoğu biz farkına varmadan terk eder belleğimizi; geri kalanları biz yeniden doldururuz, çevreye saçarız, şevkle abartırız, kapı kapı dolaşan seyyar satıcılar gibi methederiz, hikâyemize kulak verecek birini ararız. İndirimli, yarı fiyatına. Bellek benim için küçükken oynadığım o zar oyunu gibi; Asıl olan nafile mi, hileli mi olduğuna karar verme meselesi.”

 

YÖRÜNGEDE

 

KÜNYE

Kitap Adı: Yörüngede

Yazarı: Samantha Harvey

Basım: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları– 1.Basım- 2025

Sayfa: 163

Tür: Roman

İNCELEME:

Yörüngede / Samantha Harvey

Bir uzay kapsülü içinde dünya yörüngesi etrafında 16 dönüş yapan farklı milliyetlerden altı astronot: Nell, Roman, Anton, Pietro, Chie ve Shaun. Görevleri meteorolojik verileri toplamak ve bilimsel deneyler yapmak. Günde onaltı gündoğumu ve onaltı günbatımına tanık oluyorlar. Klostrofobik bir ortamda kendi sınırlarını da keşfediyorlar.

Astronotlardan Chie görevdeyken annesinin vefat haberiyle sarsılıyor. Dünyada kopan ve izledikleri amansız bir tayfunun sevdiklerini tehdit edişini gözlemliyorlar. Yörüngede bu 16 dönüş sırasında kendi korkuları, kaygıları, hayalleri, hedefleri, rüyalarını irdeliyorlar. Neden astronot olduklarına ya da neden uzayda bulunulduğuna dair varoluşsal sorgulamalara da giriyorlar. Uzayın sınırsızlığında insanın değeri, kendine atfettiği anlamsız önemi sorguluyoruz biz de onlarla beraber.

2024 Booker ödülü kazanan bu kitabı gerçekten çok merak ederek aldım. Ancak beklentimi karşıladığını söyleyemeyeceğim. Konular dağınık, karakterler derinliksiz, anlatım yorucu geldi. Ele alınan bir iki olay duygudan yoksundu. Aralarda evrenin, dünyanın varoluşuna, insanın anlamı ve değerine yönelik yapılan felsefi anlatımlar okunası idi ancak özgün değildi. Bunun dışında ise yoğun şekilde uzaydan dünya betimlemeleri okuyorsunuz. Fazlaca ara vererek okudum. ‘Okumayın zaman kaybı’ diyeceğim bir kitap olmaması yanında ‘tavsiye ederim, okuyun’ diyeceğim bir kitap da değildi maalesef. Bir parça hayal kırıklığı ile vedalaşıyorum bu kitap ile.

  

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

“Dünya, buradan bakıldığında cennet gibi.(…) O gezegendeyken yukarı bakar ve cennetin başka bir yerde olduğunu düşünürüz, ama işte astronotlar ve kozmonotlar bazen şöyle düşünür: belki de hepimiz orada doğmuş olanlar zaten öldü ve bir ahiretteyiz. Eğer öldüğümüzde gitmemiz gereken olasılığı düşük, inanması zor bir yer varsa, o cam gibi, uzak küre, güzel yalnız ışık gösterileriyle, pekâlâ orası olabilir.”

 

"İnsan bunu neden yapar? Asla gelişip serpilemeyeceği bir yerde yaşamaya çalışır? Seni isteyen, dört dörtlük bir dünya tam altında dururken, ne diye evrenin seni istemeyen noktalarına gitmeye uğraşırsın? İnsanın uzaya duyduğu şehvetin meraktan mı yoksa nankörlükten mi kaynaklandığından asla emin olamıyor. Bu acayip, yakıcı özlem onu kahraman mı yapıyor yoksa ahmak mı? Hiç kuşkusuz bir parça ikisi de."

“Kim insanın gezegene nevrotik saldırışına bakıp bunu güzel bulabilir ki? Insanoğlunun kibri. Öyle muazzam bir kibir ki, ancak aptallığıyla eşdeğer. Uzayı delen şu fallik gemilerse kesinlikle kibirin zirvesi; kendini beğenmişlikten kafayı yemiş bir türün totemleri.”

 

“İnsanlar huzuru birbirinde bulamaz mı? Peki ya Dünya’da? Sevecen bir dilek değil bu, huysuz bir talep. Yaşamlarımızın bağlı olduğu bu biricik şeyi kasıp kavurmayı, mahvetmeyi, yağmalamayı ve çarçur etmeyi kesemez miyiz?”

 

“İnsanlığın geleceğini nasıl yazıyoruz? Hiçbir şey yazdığımız yok, o bizi yazıyor. Biz rüzgârda savrulan yapraklarız. Rüzgâr olduğumuzu sanıyoruz, oysa sadece yaprağız.”

 

“Büyük bir önemimiz var, hiçbir önemimiz yok. İnsani başarının doruğuna ulaşıyorsun ve başardıklarının hiç denecek kadar az olduğunu ve bunu anlamanın herhangi bir yaşamın ulaşabileceği en büyük başarı olduğunu keşfediyorsun; buysa hiçbir şey, aynı zamanda da her şeyden daha büyük, daha önemli bir şey.”

 

CANLI DEVRE

 

KÜNYE

Kitap Adı: Canlı Devre- Durmaksızın Değişen Beynin İçyüzü

Yazarı: David Eagleman

Basım: Domingo Yayınları– 2021

Sayfa: 320

Tür: Bilim

İNCELEME:

Canlı Devre - David Eagleman

Durmaksızın Değişen Beynin İçyüzü

Nörolog ve bilim anlatıcısı David Eagleman, en yeni bilimsel araştırmalar ve ilginç vakalar eşliğinde, beyinlerimizin kendi devrelerini sürekli olarak nasıl yeniden yapılandırdığını ve bunun hem yaşamımız hem de geleceğimiz için ne anlama geldiğini anlatıyor bu kitapta. Şu sorulara cevaplar veriyor:

·        Madde yoksunluğu ile kırık bir kalbin ortak yönü ne?

·        İyi çalışan bir beyin için deneyim ve zamanlama ne ölçüde etken?

·         Anıların düşmanı neden zaman değil de başka anılar?

·         Kolsuz bir insan nasıl dünyanın en iyi okçusu olabiliyor?

·         Geceleri neden rüya görürüz ve bunun gezegenimizin dönüşüyle ne ilgisi var?

·         Kör bir insan diliyle görmeyi, sağır bir insan derisiyle işitmeyi nasıl öğrenebilir?

·         Günün birinde beyin hücrelerine kazılı bilgiden yola çıkarak bir insanın yaşamının kaba hatlarını okuyabilecek miyiz?

·         Beyin plastisitesinin bir sınırı var mı? Beyni her türlü veriyle besleyebilir miyiz?

·         Duyuları birbirinin yerine kullanmanın (duyusal ikame) ötesinde, var olan duyuları geliştirebilir miyiz (duyusal pekiştirme)? Sadece bozulmuş duyuları tamir etmekle kalmayıp onları güçlendirebilecek miyiz?

·         Beyin plastisitesi bize yeni duyular ekleme imkânı sağlıyor mu? Manyetik alanları algılayan bir manyeto insan olmak mümkün mü? Peki kazanılan bu yeni girdi, nasıl bir ‘his’ uyandıracak?

·         Vücudunuzu daha fazla sayıda kol, mekanik bacak ya da düşüncelerle kumanda edilebilecek dünyanın öte ucundaki bir robotla donatabilir misiniz?

·         Eşinizin ya da çocuğunuz vücut verilerini (solunum hızı, vücut ısısı, stres vb) algılayabiliyor olmak ister miydiniz?

·         Bir beceride ustalaşmak için 10bin saat çalışmak yeterli mi? Merak ve ilgi ödül mekanizmasının tetiklenmesinde (fayda) ne ölçüde etkili?

·         Beyninin bir yarım küresi (kaza/doğuştan) olmayan bir çocuğun, tam beyne sahip bir çocuk gibi yaşam sürmesi mümkün mü? Beyin alanlarının yeniden yapılandırılmasında yaş ne ölçüde önemli?

·         Otopsi sonucuna göre Alzheimer ile delik deşik (nöral olarak bozuk) olan bir beyin nasıl olur da yaşamı sırasında hiçbir patalojik bulgu vermez? Normal aktivite sürdürebilmesinin sırrı nedir?

·         Torunlarımız kendilerini vücutlarının belirlediği sınırlar içine hapsetmek zorunda kalmayacak mı? Biyonik bir çağa hazır mıyız?

·         Beyin değişmeyeni görmezden gelir. Sürüngenler, kıpırdamadan durursak bizi görmezler? Dünyanın açıkça görülebilir bazı bölümleri, bizim için de görünmez midir?

·         Bir bilgi daha öğrenirsek eski bir bilgi silinir mi? Bellek sabit hacimli bir disk mi?

Yazarın tüm kitapları gibi yine ufuk açıcı bir kitap. Konu ile ilgilenenler, daha önce alanda okuma yapmadıysa öncelikle yazarın İncognito sonra Beyin isimli kitaplarını öneririm. Diğerleri arasında biraz daha temel isteyen bir kitaptı bana kalırsa.

 

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Hayatın heyecanı kim olduğumuzla değil, kime dönüşme sürecinde olduğumuzla ilgilidir.”

 

“… değişimlerin toplamı anılarımızı, yaşamımızın ve duygularımızın çıktısını oluşturur. Beyindeki bu sayısız değişim dakikalar, aylar ve yıllar içinde birikerek, “siz” dediğimiz varlığı oluşturur. En azından şimdiki “siz”i. Çünkü dün, az da olsa farklıydınız. Yarın ise yine bir başka kişi olacaksınız.”

 

“Tabiat Ana’nın bir sonraki duyusal armağanı için milyonlarca yıl beklemek zorunda olan bir tür olmaktan çıkmış bulunuyoruz. Ama Tabiat Ana bütün iyi ebeveynler gibi, yuvadan çıkıp kendi deneyimimizi biçimlendirebileceğimiz bir bilişsel kapasiteyle donatmış bizi.”

 

“DNA, hayat hikâyenizin bir parçasıdır ama küçük bir parçasıdır. Hikâyenin kalanı, deneyimleriniz ve çevrenizle ilgili zengin ayrıntıları kapsar(…)Kim olduğunuz, içinizdeki DNA kadar çevrenize de bağlıdır.”

 

“Canlı devrelerle donanmış bir beyin, vücut planının geçirdiği her genetik değişikliğin sonucunda bir başka beyinle yenilenmek zorunda değildir çünkü kendisini duruma uyarlar. Evrimin, hayvanları herhangi bir ortama uyacak şekilde böylesi bir verimlilikle biçimlendirmesi de bu sayededir.”

 

“İnsanlar şaşılacak ölçüde eksik kalmış bir beyin ile doğar; yapımı tamamlamak için dünyayla etkileşim şarttır.”

 

“…Kim olduğumuz, beyin ağlarının bir bütün olarak nasıl düzenlendiğine bağlıdır. Vücutta yapılan bir değişiklik, kişilikte bir değişimi de tetikleyebilir.”

 

“Zamanınızı neyle geçirdiğiniz, beyninizdeki değişimleri belirler. Yediğinizden fazlasısınızdır aslında; bir anlamda sindirdiğiniz bilginin kendisine dönüşürsünüz.”

 

“Beynin en işe yarar bağlantıları kurabilmesi için doğru girdileri doğru zaman aralığında alması gerekir.”

 

“Beynin farklı alanları, farklı plastisite programları temelinde çalışırlar. Bazı nöral ağlar inatçıyken, bazıları son derece uysaldır ve bazı hassas dönemler kısa, bazıları uzundur.”

 

“Yaşlandıkça dikkat edilmesi gereken en kritik nokta, olguların zihninizde kemikleşmesini engellemenin bir yolunu bulmaktır. Bir benzetme yaparsak: Bir bilim insanının basına gelebilecek en kötü şey, bir problem ya da alana hep aynı şekilde bakmaktır.”

GUGUK KUŞU

 

KÜNYE

Kitap Adı: Guguk Kuşu

Yazarı: Ken Kesey

Basım: Nemesis Kitap - 2023

Sayfa: 397

Tür: Roman

İNCELEME:

Guguk Kuşu / Ken Kesey

“Hikâyenin gerçekte yaşanamayacak kadar dehşetli, gerçek olamayacak kadar korkunç olduğunu düşüneceksiniz! Yapmayın, lütfen. Anlatacaklarımı salim kafayla düşünebilmek hâlâ çok zor benim için. Hem yaşanmamış bile olsa, hepsi gerçek.” (Şef Bromden)

Gerçeği anlatan bir yalan… 60lı yıllar. Yazar bir klinikteki ilaç deneylerine katılıyor 6 ay boyunca. Sonunda ise aynı koğuşa hastabakıcı olarak işe giriyor. Bu ortam etkisinde yaratıyor ilk romanının hikayesini.

Kitap bir akıl hastanesinde geçiyor. Klinikte hastalar Akutlar ve Kronikler olarak ikiye; Kronikler de Ayaklılar, Tekerlekliler ve Bitkiseller olarak üçe ayrılıyor. Üst katta ise Zihinseller koğuşu, Şok Dükkanı ile birlikte hizmet veriyor. Katı bir disiplin hakim. Başlarında Doktor Spivey olsa da asıl sözü geçen diktatör Büyük Hemşire Ratched. Hastabakıcı siyahi oğlanlar Washington, Williams, Warren ise onun sözünden çıkmıyor.

Anlatıcımız Kızılderili Şef Bromden, klinikteki hastalardan, temel karakterlerden biri. Geldiğinden beri sağır ve dilsiz rolü yapan, insan irisi bir adam. Kliniğin süpürge işleri ona yıkılıyor.

Ana karakter Randle Patrick McMurphy, 35 yaşında, itaatsizlik nedeniyle ordudan atılmış, farklı suçlardan defalarca tutuklanmış, Pendleton ıslahevinden sonunda akıl hastanesine transfer edilmiş kızıl saçlı, iri cüsseli asi bir ruh. McMurphy’nin kliniğe gelmesiyle birçok şey değişmeye başlıyor. Kuralları sorgulaması, asiliği, güç gösterisi ve mizahi duruşu diğer hastalara da yansımaya başlıyor.

Bay Harding, Billy Bibbit, George, Cheswick, Sefelt, Fredrickson, Scanlon ve Martini de romanın önemli karakterleri. Her biri kendine has özellikleriyle incelikli işlenmişti.

Klinikte amaç topluma ayak uyduramayan hastaları rehabilite edip topluma kazandırmak. Peki verilen ilaçlar, uygulanan yöntemler gerçekten tedavi amaçlı mı yoksa amaç düzene itaatkar bireyler sağlamak mı? Elektroşok Tedavi klinikte hala uygulanan bir yöntem. Labotomi ise geçmişte kalmış ama söylentileri tüyler ürpertmeye devam ediyor.

McMurphy nin yaydığı düzene başkaldırı rüzgarıyla otoritesi sarsılmaya başlayan güçler, sizce bu duruma nereye kadar izin verecek? McMurpy ve Şef Bromden’i neler bekliyor?

Sistem ile birey arasındaki çatışmayı, direnişi, özgürlük arayışını psikolojik bir temelden anlatan bu kitabı soluksuz okudum. Çok etkileyici ve dramatik bir finale sahipti. Bu kadarını beklemiyorum. Şiddetle tavsiye ederim. Ayrıca eserin 5 dalda oscar ödüllü bir filmi mevcut.

 

 KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Bu dünya... Güçlülerin dünyası, arkadaş! Varoluş ritüelimizin temelinde güçlünün zayıfı yutarak daha da güçlenmesi yatıyor. Buna göğüs germeliyiz. Doğrusu da o zaten. Doğal dünyanın bir kanunu olarak kabul etmeyi öğrenmeliyiz bu gerçeği. Tavşanlar bu ritüelin içindeki rollerini kabul eder ve kurdu güçlü bellerler. Savunma olarak tavşan; kurt yanındayken sinsileşir, korkaklaşır, atikleşir, kendine delik kazar ve saklanır. Böylece sebat eder ve hayatını sürdürür. Yerini bilir. Kurda asla ve asla meydan okumaz. Akıllılık olur mu hiç öylesi? Söylesene olur mu?”

 

"Kahkahasını kaybeden temel dayanağını kaybeder..."

 

“Baba der ki dikkatli olmazsan insanlar seni o veya bu şekilde kendi uygun gördükleri şeyi yapmaya yahut keçi gibi inat edip, nispet olsun diye istediklerinin tam tersini yapmaya zorlarlar. Baba der ki dikkatli olmazsan insanlar seni o veya bu şekilde kendi uygun gördükleri şeyi yapmaya yahut keçi gibi inat edip, nispet olsun diye istediklerinin tam tersini yapmaya zorlarlar.”

 

“Akıl hastalığının güçle ilgili yönünü hiç fark etmemiştim. Güç. Düşünsene, belki de insan ne kadar deliyse, o kadar güç sahibi olur.”

 

“… kahkahalarla gülüyor. Sırtını kamara çıkıntısına vererek gülüyor, gülüyor, kahkahası denizlere yayılıyor… (…)her şeye gülüyor. Çünkü kendini dengede tutabilmek, hayatın seni zırdeliye çevirmesini önleyebilmek için canını yakan şeylere gülmen gerektiğini biliyor. Her şeyde acı bir yön olduğunu biliyor; (…) ama mizahın acıyı silip yok etmesine izin vermediği gibi, acının da mizahı yok etmesine izin vermiyor.”

 

“Ve hastalandım. Yaptıklarım değildi hastalanmamın nedeni, sanmıyorum. Daha çok toplumun o yüce ve ölümcül işaret parmağının beni göstermesiyle gelen histi... Ve milyonlarca insanın 'Utan. Utan. Utan' diye haykıran yüce sesi. Toplumun farklı olanla baş etme yöntemi budur.”

 

"Hayır. Hayır, dinle beni. Seni öyle yola getiremezler. Sana öyle dümenler çevirirler ki, onlarla mücadele edemezsin. İnsanın içine işlerler. Kafana bir şeyler sokarlar. Senin büyüyüp, işler çevirmeyi tasarladığını anlar anlamaz harekete geçerler. Sen daha küçükken o iğrenç makinelerini çalıştırıp senin canına okurlar. Artık hiçbir şey yapamaz hale gelinceye kadar da uğraşırlar."

 

DELİ TARLA

 

KÜNYE

Kitap Adı: Deli Tarla

Yazarı: Şermin Yaşar

Basım: Doğan Kitap

Sayfa: 192

Tür: Öykü

İNCELEME:

Deli Tarla / Şermin Yaşar

"Asla ait olmadığım bir hayatın içinde tek başıma kalakaldım."

67. Sait Faik Hikâye Armağanı Ödülünü kazanan Deli Tarla, yazardan okuduğum 4.kitap oldu. Şermin Yaşar’ın sıcak ve samimi dili yine öykülerine yansıyor. Kimi zaman güldüren, kimi zaman hüzünlendiren, bazen de sonuyla şaşırtan 16 adet öykü içeriyor.

Benim en sevdiklerim kitaba adını veren Deli Tarla ile Adieu Hala, Ama Böyle Olmadı ve Kamil’in Denizkızı isimli öyküler oldu.

Deli Tarla; baba mirası olarak elden ele atılmaya çalışılan bir tarlayı konu alıyor. Babanın en son tarladan yıldız toplamaya çalışması, aklını yitirmesi korkutuyor mirasçıları. Peki tarla adamı delirtir mi?

Adieu Hala; çocukken Almanya’ya giden annesini bekliyor hala. Bir gün gelip onu alacaklar inanıyor. Böyle böyle zaman geçiyor aklı gidiyor. Gidebilecek mi acaba bir gün Almanya’ya?

Ama Böyle Olmadı; 6.8 kilo doğan kızıl dev Ramiz’in hikayesi. Zaman geçip dev bir insan azmanına döndüğünde hayata karışamıyor, bir süvari zırhı giydirilip koruma yapılıyor. Saklandığı zırhtan çıkabilecek mi Ramiz?

Kamil’in Denizkızı; denizden sürekli denizkızı hikâyeleri ile dönen balıkçı Kamil’in hikayesini anlatıyor. Kamil denizkızında kimi arıyor?

Çıksın Halim; bir başarı hikayesini anlatıyor. İş bulamayan grafiker Mert’in garson olması, kahve falı bakması ve kazancı ile hayalindeki işi kurması konu alınıyor. İlham verici.

Muazzez ve Yelkovan Çetesi ise birçok okuyucu tarafından basit bulunmuş ama ben sevdim. Bir depresyon hikayesini konu alıyor.

Diğer öyküler de güzeldi ancak bahsettiğim vurucu hikayeler yanında biraz geride kaldı. Yine çok sevdiğim bir Şermin Yaşar kitabı oldu. Yazardan favorim hala Göçüp Gidenler Koleksiyoncusu diyebilirim. Öykü sevenler kaçırmasın isterim.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Gülüş anne babadan geçen bir şeydir. Annen baban gülüyorsa sen de gülersin, onlar gülmüyorsa istediğin kadar içinden gelsin senin yüzüne bir tebessüm layığınca oturamaz.”

 

-"Nasıl toparladın Kâmil? Nasıl böyle mutlusun?"

-"Toparlayamadım doktor" dedi. “Emin ol kimse toparlayamıyor. Sadece herkes başka türlü dağılıyor.”

 

“Bir çiçeği dibinde ona hava aldıracak deliği olmayan saksıya diktiğin zaman ister dünya­nın en nadide çiçeği, ister en dirayetli çiçeği olsun, soluyor. Be­nim insana hava aldırabilecek bir aralığım yok. Hiçbir şey tut­muyor toprağımda.”

 

“Kadınlar konuşurken onları anlamak kolaydır, öfkesi, gülüşü, bakışı, sesi, kelimeleri, onun anlatmak istediğinin de ötesini anlatır. Anlayamadığınız kadın: susan kadındır!”

 

“Öfke insanın dilindeki asma kilidi kırıyor nihayetin­de, sakladığınız bütün kötü cümleler saçılıyor etrafa bir an­da.”

 

SAKAR

 

KÜNYE

Kitap Adı: Sakar

Yazarı: Alexandre Seurat

Basım: Metis Yayınları- 5. Basım- 2024

Sayfa: 120

Tür: Roman

İNCELEME:

Sakar/ Alexandre Seurat

Fransa’da Marina Olayı olarak bilinen gerçek olaydan uyarlanan bir kitap Sakar.

“Marina olayı, Marina Sabatier'in 2009 Ağustos'unda 8 yaşındayken Fransa'da ölümüyle ilgili bir Fransız adli ve idari olayıdır. Bu olay, Marina Sabatier'in iki ebeveyni Éric Sabatier ve Virginie Darras tarafından gördüğü istismar ve çocuğunun kötü muameleye maruz kalması sonucu gerçekleşmiştir.”(wikipedia)

Kitap bittikten sonra olayın, küçük bir kız çocuğuna yaşatılan vahşetin detaylarını araştırıp okumak kitabın sarsıcı etkisini çok daha vurucu kıldı. Kitapta 8 yaşındaki Diana (Marina Sabatier)’nın doğumundan, ailesince kurgulanan kaybına kadarki trajedisi kaleme alınıyor. Daha bebekken hastaneye terk edilen, 1 aylıkken tekrar geri alınan bir bebek. Anneanne ve teyze tarafından şahit olunan şiddet ihbar edilse de kanıtlanamıyor. Okulda öğretmenleri durumundan şüpheleniyor. Durum her araştırılmaya başladığında okul değiştiriliyor. Ailesine sevgiyle bağlı bir çocuk olması, vücudundaki morluk ve yaralanmaların kendi sakarlığı ile açıklanması, ebeveynlerin oynadığı teatral duruş, aile ve çocukların ağız birliği, somut kanıt bulunamaması ve ailenin çocuklarca da korunması nedeniyle sistem prosedürlerinin aşılamaması trajik bir sona zemin hazırlıyor.

Kitap küçük kızın anneannesi, teyzesi, ağabeyi, öğretmenleri, okul müdürleri,  sosyal hizmet görevlileri, jandarma, okul doktorunun süreç içindeki anlatımları ile aktarılıyor. Beni en çok etkileyen ağabeyin duruma yönelik hislerini aktarışı ve öğretmenlerin müdahale edebilmek için umutsuz çırpınışı oldu.

Tanıtım bülteninde “(…) roman, aile kurumuna sorgusuz sualsiz kutsallık atfedilmesinin yıkıcı sonuçlarını yalın ve sarsıcı bir anlatımla gözler önüne seriyor” deniyor. Can yakıcı bu hikaye 2024 NDS Edebiyat Ödülü kazanmış. Kitap orijinal adı ‘La maladroite’ ile 2019 yılında sinemaya da uyarlanmış. İçinizde uçsuz bucaksız bir boşluk, boğazınızda bir düğüm oluşturan zor bir hikaye. Alınacak dersler adına okunmalı diyorum.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Eğreti bir aileydi bizimki, evet, aile değil yamalı bohça, hiçbir şeyin konuşulmadığı ama herkesin gözü önünde sessiz dramların yaşandığı bir aile, araya kimse girmeden.”

 

"Artık sınıfımı görmüyorum, öğrencilerim siyah-beyaz kareler halinde donuyor ve aralarında Diana var: Bir tek o, siyah-beyaz ve hareketsiz değil, onun tehlikede olduğunu biliyorum, bana yapabileceğim bir şeyi, yapacağım bir şeyi sabırsızlıkla bekler gibi bakıyor. Ama karabasanda her şey için artık çok geç olduğunu biliyorum, bana bakıyor ve ben hiçbir şey yapamıyorum; beni bağışlamasını isterdim." (Öğretmen)

 

“Hayal etmemi istiyordu, eğer başına bir şey geldiyse acaba benim onun için ne yapmamı isterdi? Ona baktım dilimin ucuna kadar geldi. Onun için ne yapabileceğimi aklından bile geçirmiş olamazdı çünkü ONUN İÇİN KİMSE ASLA BİR ŞEY YAPMAMIŞTI, onun için hiçbir şey yapamazdım çünkü artık bitmişti.” (Ağabey)

 

“O zaman kendi kendime tuhaf sorular soruyorum, başka bir ailede ve başka bir dünyada olsaydık, o kendisi olabilseydi ve ben kendim olabilseydim, ağabey ve kız kardeş gibi olabilir miydik, demek istiyorum ki olduğumuz kişiler olmasaydık, o kendisi olmasaydı ve ben kendim olmasaydım, olmuş olacağımız o başkaları, ağabey ve kız kardeş olabilir miydi?” (Ağabey)

 

“Hayatımın neden art arda gelen felaketlerden ibaret olduğunu bir anlayabilseydim. Keşke biri bana bunu açıklayabilseydi; neden her şeyi yitirdiğimi.”

 

“…içimde bir boşluk açılıyordu, uçsuz bucaksız bir boşluk, o boşluğa düşmemek için yalpalayıp duruyordum.”

AMA FARELER UYURLAR GECELEYİN

 

KÜNYE

Kitap Adı: Ama Fareler Uyurlar Geceleyin

Yazarı: Wolfgang Borchert

Basım: Yapı Kredi Yayınları- 4.Baskı- 2022

Sayfa: 336

Tür: Öykü

İNCELEME:

Ama Fareler Uyurlar Geceleyin / Wolfgang Borchert

Borchert, 2.Dünya Savaşından 1950lere uzanan savaş karşıtı hareketle, savaşın toplum üzerindeki yıkıcı etkisini konu alan Yıkıntı Edebiyatının temsilcilerinden. Alman yazar 18-24 yaşlarını cephede geçirmiş, 2 kez bazı suçlamalarla hapishaneye girmiş. Yaşadığı sürecin sebep olduğu zorlu hastalıklara eve döndükten 2 yıl sonra yenik düşmüş.

Kitap ‘Karahindiba’, ‘Bu Salı’ ve ‘Sevimli, Mavi, Gri Gece’ olmak üzere 3 bölüm altında 54 adet öykü ile ek bölüm olarak savaşa karşı kaleme alınmış bir manifesto bölümü içeriyor. Ayrıca yazarın biyografisi de sonsöz olarak verilmiş. Öyküler savaşın iç yüzünü, toplum üzerindeki etkilerini konu alıyor. Yazarın cephede ve hapiste yaşadıkları da öykülerine doğrudan yansımış.

Öykülerin bir kısmı gerçekten çok etkileyiciydi. Benim en sevdiklerim; Ama Fareler Uyurlar Geceleyin, Ekmek, Uzun Uzun Yollar Uzunluğunca ve Karahindiba oldu. Ek bölüm olan Manifesto bölümü de okunması gerekenlerden. Manifesto bölümü içinde yer alan ve herkesi savaşa karşı bir duruşa çağıran ‘O Zaman Yapacağın Tek Şey Var’ ise yazarın Hayır De isimli kitabındanmış sanıyorum. Öykülerin diğer kısmı ise üzerimde derin bir etki uyandıramadı.

Yazarın cümleleri ya da kelimeleri tekrarlayarak kurduğu bir anlatım sistemi var. Bazen bu durum etkileyiciliği arttırsa da birçok yerde sıkılmama sebep oldu. Bazı öykülerde savaşın getirdiği ölüm teması çok baskın ancak ölüm o kadar sıradanlaşmış ve olağanmış gibi anlatılmış ki ürpertici bir his oluşturdu üzerimde. Öyküler savaş teması üzerine işleniyor ancak sanılmasın ki baştan sona savaş anlatılıyor, bazen öykü içinde sadece birkaç cümle ile savaşın etkileri size hissettiriliyor.

Hızlı akan bir kitap olmadı benim için, biraz zihnimin kalabalık olduğu bir zamanda okumam nedeniyle içine çok girememiş olabilirim. Ancak beğendiğimi belirttiğim bölümler oldukça başarılıydı ve tesir etti. Savaştan uzak, barışçıl bir gelecek diliyorum hepimize.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Bu dünyada yaşadığımız en akıl almaz serüvenlerden biridir: İnsanın kendisiyle yüz yüze gelmesi.”

 

“Oysa bizler sanki önümüzde yaşayacağımız sonsuz zaman varmış gibi gülümsüyoruz, oysa veda, oysa vedalar çoktan hazır bekliyor içimizde. Tüm ölümleri içimizde taşıyoruz."

 

“Oysa gülüyoruz. Yarına inanıyoruz oysa. Ama bunun nasıl bir yarın olduğunu bildiğimiz yok. Güveniyor, bel bağlıyoruz yarına. Oysa bize böyle bir yarın için söz veren olmadı. Sesleniyor, yalvarıyor, yarın yarın diye haykırıp duruyoruz. Ama kimse çıkıp bize bir cevap vermiyor.”

 

“Yoksa bir anlamdan yoksun muyuz? İçimizdeki ve üstümüzdeki gülüşlerin ocağına mı düştük? Hüznün, gözyaşlarının, korku ve gecelerin haykırışının eline mi kaldık? Belki? Peşkeş mi çekildik bunlara? Belki? Defterimiz dürüldü mü? Belki? Cevapsız mı kaldık? Yoksa biz, biz kendimiz bu cevap mıyız? Yoksa, söyle haydi, söyle, bu cevap biz miyiz? İçimizde mi taşıyoruz onu, ölümü taşıdığımız gibi? Ta başından beri? Ölümü ve cevabı içimizde mi taşıyoruz? Bir cevaba kavuşmak da kavuşmamak da bize mi bağlı yoksa? Ocağına düştüğümüz şey kendimiz miyiz? Sadece kendimiz mi? Haydi söyle kendimiz miyiz aradığımız cevap? Kendimizin, kendimizin ocağına mı düştük?”

 

“Biri bulmuştu tüfeği insanlara ateş edilebilsin diye. Çoğunlukla hiç tanınmazdı insanlar. Dilleri bile bilinmezdi. Ve kimseye de bir kötülük yapmamışlardı. Ama işte tüfekle üzerlerine ateş etmek gerekiyordu. Öyle buyurmuştu biri. Ve biri de ateş edilenlerin pek çoğu ölsün diye tüfeğin dakikada altmıştan çok atış yapmasını sağlamıştı. Ve karşılığında ödül verilmişti kendisine.”

 

“Bir zaman iki adam vardı. İki yaşındayken elleriyle birbirine vurmuşlardı. On iki yaşına geldiklerinde sopalarla yaptılar aynı şeyi ve birbirlerine taşlar attılar. Yirmi iki yaşına geldiklerinde, silahlarla birbirlerine ateş ettiler. Kırk ikisine geldiklerinde, bombalar yağdırdılar birbirlerinin üzerine. Altmış iki yaşına geldiklerinde birbirlerine bakterilerle saldırdılar. Seksen iki yaşına geldiklerinde, bu dünyadan göçüp yan yana gömüldüler. Yüz yıl sonra solucanın biri iki adamın mezarlarında karnını doyururken, içlerinde birbirinden ayrı iki insanın yattığını hiç fark etmedi.”

ATEŞ SÖNENE KADAR

 

KÜNYE

Kitap Adı: Ateş Sönene Kadar

Yazarı: Aylin Balboa

Basım: İletişim Yayınları– sesli kitap

Sayfa: 97

Tür: Öykü

İNCELEME:

Ateş Sönene Kadar / Aylin Balboa

Biraz trajik biraz muzip diliyle öykülerini kaleme alan yazardan 3.kitabı da bitirmiş bulunmaktayım. Ateş Sönene Kadar yazarın 2.kitabı aslında ben biraz karışık bir sıralamayla okudum kitaplarını. Sade, içten, yer yer argo kullanarak sokak diliyle kaleme alıyor öykülerini. Mizah içinde dram, dram içinde mizah.

Bu Hikaye Senden Uzun Osman’da genel atmosfer olarak daha muzip bir anlatımı varken Belki Bir Gün Uçarız’da mizah ve dram harmanlanmıştı. Bu kitap ise daha hüzünlü, daha dramatik geldi bana.

Kitap 9 öyküden oluşuyor. Kitaba ismini veren ve en uzun öykü olan ‘Ateş Sönene Kadar’, Ayşe ve Gamze’nin hikayesini anlatıyor. Ayşe okumasına izin verilmeyip apar topar nişanlanan ancak üniversite hayali kuran İmam kızı. Gamze ise bir ensest kurbanı, evden kurtulup yeni bir hayat kurma peşinde. Vurucu ve düşündürücü bir öyküydü. Diğer etkilendiğim öykü ‘Nafile’ ise babasını kaybetmek üzere olan bir kadının yaşadıkları, anıları ve durum ile mücadelesini konu alıyor. Ayrıca SEKA kağıt fabrikasının özelleştirilmesi zamanına da selam çakmış. Yazar son öyküsü Gelecek Seni Bekliyor’da yine Gezi Olaylarına değinmeden geçmemiş.

Kitap sadece Ateş Sönene Kadar ve Nafile öyküleri için bile okunur, bence çok etkileyicilerdi. Öykü severlere tavsiyedir. Küçük bir not olarak ekleyeyim, benim favorim hala Bu Hikaye Senden Uzun Osman.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Bana dönüp öyle bir baktı... Bana dönüp öyle bir baktı ki bakışları kalbimden girip sırtımdan çıktı sanki. ‘Ben artık nafileyim babam,’ dedi .”

 

“Hayatım hep bir yol aramakla, sonra bir yol bulduğumu sanmakla geçiyor. Yolların bir kurtuluşa çıkmadığını uzun zamandır biliyorum. Bu yüzden işte, hiç olmazsa denize çıksın.”

 

“Allah’ı biraz daha şefkatli hayal edebilmek isterdim. Bu derece öfke dolu olması doğrusu bana biraz abartılı geliyordu. Hem yaratıp hem bu kadar kızmasını hiçbir şeyle açıklayamıyordum. Ayrıca kadınlara karşı anlayamadığım türden ekstra bir öfkesi vardı.”

GELİRKEN EKMEK AL

 

KÜNYE

Kitap Adı: Gelirken Ekmek Al

Yazarı: Şermin Yaşar

Basım: Doğan Yayınları– sesli kitap

Sayfa: 196

Tür: Öykü

İNCELEME:

Gelirken Ekmek Al / Şermin Yaşar

Şermin Yaşar’dan okuduğum 3.kitap oldu. Yazarın kalemi ile tanışanlar bilir, samimi, sıcacık bir üslubu vardır. İçimizden, yaşanmışlıklarımızdan taşanları kaleme alır. Okuyucu mutlaka kendinden bir şeyler bulur, kimi zaman hüzünlenir, içi burkulur, kimi zaman gülümseyerek okur.

Bu kitabında 18 adet öykü kaleme almış yazar. İncinmişliklerimizi, yaralarımızı, özlemlerimizi, beklentilerimizi yine ruha dokunan bir yerden, yine naif, incelikli bir dille kaleme almış. Hüzün var, aşk var, dostluk var, aile bağları var.

Gelirken Ekmek Al, Olanlar Oldu, Aşk Olsun, Babam Yüzünden ve Tuzlu Fıstık isimli öyküleri beğendim. Ama en çok bizi eski derin aşklara götüren bir sevgi bağını işleyen ‘Bize Bi Çay’ ile üvey çocuk olmuş kaloriferci Bahri Abinin kendine sığındığı, kendi içinde yaşadığı, kırgın hayatını anlatan ‘Sıcacık’ isimli öykülere vuruldum.

Benim favorim hala Göçüp Gidenler Koleksiyoncusu. Ancak bu kitabını da çok sevdim. Öykü sevenlere öneririm.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Kadere saygımız, tekrara göre değişiyor. Başımıza bir iş geldiğinde, bunu aksilik olarak kabul edebiliyor ve sineye çekiyoruz; bu aksilik ikinci kez geldiğinde, geldi mi üst üste gelir diyoruz, üçüncüsü tekrar ettiğinde her şey de senin başına geliyor diyerek rahatlıkla kanaat bildiriyoruz, sonraki tekrarlardaysa başına bu kadar çok şey geliyorsa, demek ki tüm bunları hak ediyor diyoruz. O bütün masumiyetiyle yaşamaya devam etse bile..."

 

“İnsafsızın çekicidir ikna; o vurur ve inancın küçük bir çivi gibi yamula yamula gömülür duvarın içine. Herkes sana suçlu olduğunu söylediğinde, sen kendi masumiyetine çok fazla direnemezsin. Günün birinde o çiviyi oradan çıkartsan da duvarda suçlanmış olmanın deliği kalır.”

 

“Ayakkabı vurduğunda ayağının arkasında bir yara açılır, çorap giydiğinde o yara çoraba yapışır, çorabı çıkarttığında kabuk kopar ve tekrar kanar. İyileşmesi zaman alır. Ayakkabını çorapsız giyemezsin, çorapla giysen yine yapışır. Aile yaraları biraz böyledir. Yürümekten vazgeçemezsin ve attığın her adımda canını acıtmaya devam eder.”

 

“Kısmetten öte yol yok, çok istersin olmaz ama hiç istemediğin bir anda oluverir...”

BELKİ BİR GÜN UÇARIZ

 

KÜNYE

Kitap Adı: Belki Bir Gün Uçarız

Yazarı: Aylin Balboa

Basım: İletişim Yayınları – sesli kitap

Sayfa: 148

Tür: Öykü

İNCELEME:

Belki Bir Gün Uçarız / Aylin Balboa

Yazardan okuduğum ilk kitap ‘Bu Hikaye Senden Uzun Osman’dı. O trajikomik üslubunu çok sevmiştim. Dram içinde mizah, komedi içinde hüzün. Bu kitapta ise dram daha ağırlıkta. Kara mizah mı demeli bilmiyorum ama karası yoğun bu sefer. Çünkü mevzu ağır.

Aylin Hanım abisinin geçirdiği bir kazanın ardından, yoğun bakım ve vefat sürecinden sonra kaleme alıyor bu kitabı. Yaşanmışlık hissiyatı çok yoğun, buram buram yüreğe dokunuyor. Zaten yaşamamış olanın böylesi anlatabileceği bir konu değil mevzu.

“Sonra işte çok özledim. Özlemekten kalbim ağrıdı. Kavuşamayacağınızı bildiğiniz özlemekler çok çirkin ve silahlı. İnsanın doğrudan canına nişan alıyor.”

İsimsiz kadın karakterimiz. Motor kazası geçiren ve komaya giren bir abi. Bir babanın vefatı.  Bir aşkın vedası. Özlem, ayrılık, ölüm, yas, depresyon, isyan, kopuş, kendini buluş. Birbirlerine görünmez iplerle bağlı kısa kısa öyküler. Belki de anlatılar demek daha doğru olur. Histerik bir iç döküş sanki.

"Çaresizlik mi diyorsunuz? Bizim en büyük çaresizliğimiz, aklımızın hala başımızda olması."

Yazarın ilk kitabıymış. Her ne kadar aralara serpiştirilmiş mizahi anlatılar olsa da, kendi hayatından yansıyan trajik durumdan ötürü sanırım, bu kitapta dili daha kırgın, daha hüzünlü, daha öfkeli. Yakın zamanda yas süreci yaşayanlar için okuması ağır olabilir. Ben yine hayranlıkla, arada tebessümle ama çokça gözlerime yansıyan hüzünle okudum. İzafiyet ve Tımarhane Notları bölümleri benim en etkilendiğim, Serengeti ise Gezi olaylarına verdiği selam ile en alkış tuttuğum öyküler oldu. Ateş Sönene Kadar kitabını da okumak istiyorum mutlaka.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

"...takvimlere bakarak tayin edilen zaman sadece buz gibi bir matematiktir. Oysa özlemekler sayılmaz. Özlemekler bilhassa yalnız kaldığınızda gelir suratınıza kürekle vurur."

 

"Olmayınca olmuyor işte. Hayat zaten işlerin hiç de umduğunuz gibi olmadığı yerdir."

 

“Zaten iyi haberler genelde umudunuzu kaybetmek üzereyken gelir. Kötü haberlerin böyle özel ayrımları yoktur.”

 

“Yeteri kadar fokuslanırsanız istediğiniz her şey olur,” diyenlere aldırmayın siz. Biteviye çabalamanız gerekir. Çoğu zaman çabalasanız da olmaz gerçi ama şimdilik bunu görmezden gelelim. Dayanabilmek için birtakım şeyleri görmezden gelmek zorundayız. Fokuslanmakmış. Laflara bak.

 

“Yıldızlar aslında nedir size söyleyeyim: Yıldızlar, acıdan delirmiş insanların gökyüzüne sıktıkları kurşunlarını açtığı deliklerdir. Bilim adamları sürekli yenilerini keşfettiklerini söylüyorlar. Bunda şaşılacak bir şey yok. Yukarısı bir gün dümdüz olacak.”

 

“Aslında hepimiz biraz ölüyüz, sadece vücudumuz henüz mezara girecek kadar soğumadı.”

 

INTERMEZZO

 

KÜNYE

Kitap Adı: Intermezzo

Yazarı: Sally Rooney

Basım: Can Yayınları– 3.Basım- 2024

Sayfa: 477

Tür: Roman

 İNCELEME:

Intermezzo / Sally Rooney

Yazardan okuduğum ilk kitap oldu. Kitap iki erkek kardeşin arasındaki ilişkiyi merkezine alıyor.

Ana karakterlerimiz Peter ve Ivan’ın babalarının cenazesi ile başlıyor kitap. İki kardeş birbirinden bir hayli farklı. Peter 33 yaşında, avukat, kalabalıklar içinde kendini yalnız hisseden, üstten bakan, aileden erken ayrılmış büyük kardeş. Ivan ise satranç dâhisi, çocuksu, babaya daha bağlı, daha asosyal küçük kardeş. Babalarının ölümü ile birlikte tek ortak noktaları Yas. Yaşadıkları yas süreci içinde birbirlerinden beklentileri, yaptıkları hatalar, fark etme süreçleri ve telafi etme çabaları.

Peter, Slyvia ve Naomi arasındaki aşk üçgeni. Slyvia 30lu yaşlarda, hukukçu, akademisyen, çevresince saygı duyulan bir kadın. Naomi ise 20li yaşlarda, uçarı, arzulu, genç bir üniversite öğrencisi. Peter’ın denge kurma çabası içindeki dengesizliği.

Ivan ise bir satranç organizasyonunda tanıştığı Margaret ile yakınlaşır. Margaret 30lu yaşlarda, yeni boşanmış, biraz tutucu, hala eski eşinin markajında bir kadın. Kendinden genç bir adamla birlikte olma gerçeğini sindirmeye çalışan Margaret ile abisine bu durumu kabul ettirmeye çalışan Ivan’ın kurmaya çalıştığı denge.

Aile bağları üzerinden kurulan sosyal ilişkiler, karakterlerin yaşadığı önyargılar, sorgulamalar, haklı-haksız eleştiriler, yüzleşmeler, savunmalar.

Genelde kitapları araştırarak alırım ancak çok satanlarda olduğunu görüp son anda alışverişime eklediğim bir kitaptı. Karakterlerin oldukça uzatılan iç konuşmaları, tamamlanmayan cümleciklerle dolu paragraflar yorucu bir okumaya neden oluyor. Oldukça hacimli olan kitabın yarısına kadar ‘bu kadar popüler olan ne var şimdi?’ düşüncesi ile okudum açıkçası. Edebi bir derinliği olmayan, karakter derinliği yaratamamış, kurgu açısından sıradan bulduğum bir kitaptı. Derinliksiz bulduğum cinsellik temelli kadın-erkek ilişkilerine anlam yükleme çabası zorlama geldi. Son 100 sayfada gelişen kardeşler arasındaki çözülme ve duygu durumu ile neyse ki bir şey hissettirdi dedim. Gereksiz uzatılmış ve popülerlik kazandırılmış bir kitap olduğunu düşünüyorum. Hiç sevmedim demek de fazla olur sanki o nedenle beklentimi karşılamadı diyerek bitiriyorum.

 

 KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Hayat, nihayetinde, içine hapsolduğu ağdan kurtulmuş falan değil. Hapsolduğu ağdan kurtulup özgürleşen hayat diye bir şey yok: Hayatın kendisi o ağ, insanları yerli yerinde tutuyor, olayları anlamlı hale getiriyor. Kısıtlamaları paramparça edip anlamsız bir varoluşu sürdürmek mümkün değil. İnsanlar, başkaları olanaksız kılıyor bunu. Fakat başkaları olmasa hayat da olmaz. Yargılama, kınama, düş kırıklığı, çatışma: İnsanlar birbiriyle bağlarını bu araçlar sayesinde sürdürüyor.”

 

“Bir zamanlar hayatın bir şeylere varması gerektiğine, çözümlenmemiş tüm sorular ve çatışmaların bir tür büyük sonuca ulaşması gerektiğine inanıyordu. Buna benzer, tuhaf biçimde yeteri kadar incelenmemiş inançlar hayatının, kişiliğinin temelinde yatıyor. Anlama usdışı bağlılık.”

 

“Geçmişte yapabileceği farklı şeyleri düşünerek kendini delirtebilir insan.”

 

“Peki ya hayat bir dizi birbirleriyle bağlantısız deneyimin toplamından ibaretse? Bir şeyin neden anlamlı bir biçimde başka bir şeyi takip etmesi gerekiyor?”