ORTADAN KAYBOLAN FİL

 

KÜNYE

Kitap Adı: Ortadan Kaybolan Fil

Yazarı: Haruki Murakami

Basım: Doğan Kitap– 1.Basım- 2023

Sayfa: 355

Tür: Öykü

İNCELEME:

Ortadan Kaybolan Fil, Haruki Murakami’nin 1980-1991 yılları arasında yazdığı ve daha önce bazı dergilerde yayınlanmış olan 17 öyküden oluşuyor. Bu öykülerin yazarın romanları için bir çıkış noktası olduğu ifade edilmiş. Aynı zamanda “Ambar Yakmak” isimli öyküsü de Şüphe adıyla filme uyarlanmış.

Öykülerde kimi gerçekçi durum ya da olaylara dayanırken kimi biraz gerçeküstü, hayali öğelere dayanıyor. Kayıp kedisini arayan adamın yaşadığı tacizler, eskiden yaptığı fırın soygununu tekrarlamak zorunda kalan adam, bir mağaza ürün denetmeninin şikâyet mektubuna cevabı, kendisi için %100 harika kız ile karşılaşan adamın konuşamama pişmanlığı, uykusunu yitiren kadının hayat-ölüm-uyku sorgulamaları, tarihsel olaylarla tutulan bir günlük, bir kadının özgürlüğünü evliliğine tercih edişi, bir itirafın yarattığı şüphe tohumunun araştırılması, canavar sanrısı gören bir kadının acımasızlığı, mektuplara cevap veren bir editörün mektup arkadaşı ile tanışması, TV taşıyan insanlara dair halüsinasyon gören adam, hayatında karşılaştığı Çinlileri anlatan adam, şeytani cücenin ağına düşmemeye çalışan adam, çim biçme işi yapan adamın son işinde yaşadıkları, boksör bir adamın sosyal hayatında ilk kez şiddet gösterdiği ana ilişkin pişmanlığı ve barınakta bir anda ortadan kaybolan filin hikayesi anlatılıyor bu 17 öyküde.

Hikayeler de bazen ortak öğeler ya da isimler geçse de aslında birbirleriyle bağımsız hikayeler. Çünkü ortak geçen isim bazen bir kediye bazen bir nişanlıya bazen bir fil bakıcısına ait. Hikayelerin çoğu sonuca varmadan bitiyor, bazısı için yazar sonucu okuyucunun zihnine bırakıyor diyebiliriz. Ancak kimisi öylece bitiveriyor. Bazı metaforları anlamamış olmak bu yarım kalmışlık hissime neden olmuş olabilir tabi. Yine de sanıyorum ben bir yere varmayan hikayelerden çok hoşlanmıyorum.

Sessizlik ve kitaba adını veren Ortadan Kaybolan Fil isimli öyküleri severek okudum. Bazı hikayeler sıradan anları anlatıyor gibi olsa da içerdiği mesajlarla düşündürmüyor değildi, bu açıdan haksızlık yapmayayım. Yazardan 1Q84 romanını çok severek okumuş biri olarak öyküleri aynı tadı vermedi sadece benim için. Romanlarının başarısı adına bir genelleme yapabilmek için elimdeki diğer romanlarını okumam gerekiyor tabi öncelikle.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Kuşkusuz dünya adaletsiz bir yer. Ama en azından ben bu duruma aktif şekilde katkı sağlamak istemiyorum. İşte bu benim temel duruşum.”

 

“Çare yok diye düşünüyorum. Kim olsa ayda bir ya da iki kere kendini kötü hisseder, bir şeylerin yolunda gitmediği de olur. Dünya böyle bir yerdir.”

 

“dünyada doğru sonuçlar doğuracak yanlış seçimler olduğu gibi, yanlış sonuçlara neden olacak doğru seçimler de vardır. Bunun gibi mantıksızlıklardan –böyle dersem sorun olmaz sanırım- kaçınmak için, bizler aslında hiçbir şeyi seçmiş olmayız görüşünü benimsemek önemlidir ve ben çoğu zaman bu görüşe göre yaşıyordum. Bir şeyin olacağı varsa olurdu, olacağı yoksa da olmazdı.”

 

“Yaşadığını gerçekten hissetmediğin bir hayatı uzun uzadıya sürdürmenin anlamı yoktur. Artık bunu net olarak görüyordum.”

 

“Odaklanma gücü olmayan bir yaşam, gözlerini kapatıp hiçbir şey görmemeye eşti.”

1Q84

 

KÜNYE

Kitap Adı: 1Q84

Yazarı: Haruki Murakami

Basım: Doğan Kitap - 1.Baskı- 2012

Sayfa: 1256 (Tek Cilt)

Tür: Roman, Fantastik Kurgu

İNCELEME:

Haruki Murakami’nin 1Q84 isimli fantastik kurgu olarak nitelendirilebilecek romanı aslında bir üçleme. 3 kitabı ayrı ayrı edinebileceğiniz gibi benim gibi tek ciltte toplanmış versiyonunu da okuyabilirsiniz. Yalnız uyarayım; tek cildin hacmi nedeniyle (1256 sayfa) yanınızda taşıyamama ve ağırlığı nedeniyle bilek ağrısı oluşturma gibi dezavantajları mevcut.

Kitabın isminin George Orwell’ın 1984 adlı romanına benzemesi tesadüf değil, yazar 1984’e göndermeler yapmış bu romanında. (ayrıca ingilizcedeki q harfinin telaffuzu da japoncada 9 sayısının telaffuzuna benzer)

"1Q84'teki Q, Question Mark'ın Q'su, İngilizce soru işareti(?)." Zamandaki ve dünyadaki belirsizlik manasında kullanılmış. Roman paralel evrenlerde geçiyor. Yıl 1984. Paralel evrendeki zamanı tanımlamak için ise 1Q84 ya da Kediler Şehri tanımlaması kullanılıyor.

Roman içerik olarak din, inanç, cemaatler, aşk, cinsellik, ensest, şiddet, çocuk istismarı, aile içi şiddet, çocukluk travmaları, iyi ve kötü kavramları gibi konular üzerinde yoğunlaşıyor.

Her kitap sırasıyla 3 aylık dönemi anlatacak şekilde 1984 yılının Nisan-Aralık döneminde geçiyor hikâye. Ana karakterlerimiz Aomame ve Tengo. İlk iki kitap bu iki karakter üzerinden anlatılırken 3.kitapta devreye bir de dedektif Uşikava’nın anlatımı girer.

Tengo ve Aomame ilkokulun bir dönemini birlikte okurlar, arkadaşlarınca alay edilen ve dışlanan çocuklardır. Birlikte yaşadıkları duygusal bir anı ikisini de birbirinin hafızasında unutulmaz kılar.

Aomame ailesi ile bir cemaat içinde, dini kısıtlamalar ile büyümüş bir çocuktur. Yetişkin bir kadın olduğunda topluluktan kendini sıyırır, kadınlara kendini savunma dersleri veren bir spor hocası olur. Yaşlı ve zengin bir kadın olan Madam ile tanışmasıyla tehlikeli bir işe girer. Madam’ın yönlendirmeleri ile kadınlara ve çocuklara cinsel şiddet gösteren erkekleri hiçbir iz bırakmadan öldüren bir katile dönüşür. Bir gün randevusuna geç kaldığından kestirme diye önerilen bir yolu kullanır ve 1Q84 evrenine geçer.

Tengo Kavana ise babasıyla yaşayan ancak baba şefkati görmeyen, haftasonları bile babası ile kapı kapı dolaşıp vergi toplayan ve bundan utanan bir çocuk. Yetişkin bir erkek olan Tengo bir dershanede matematik öğretmenliği yaparken aynı zamanda da dergilerde yazılar yazan ve roman yazmak isteyen amatör bir yazardır.

Disleksiye sahip bir kız öğrenci olan Fukaeri’nin yazmış olduğu roman bir editör vasıtasıyla Tengo’ya ulaştırılır ve yarışmaya sokulabilmesi amacıyla edebi düzenleme yapılması istenir. Pupa Hava isimli romanda anlatılan hikâye çok ilginçtir. ‘Little People’ olarak adlandırılan, 6 insansı varlık havada pupa yaparak mesajlarını iletebileceği verici yapıyorlardır. Aynı zamanda klonlama da gerçekleştirebiliyorlardır. Tengo romanı tekrar kaleme alırken hikâyeyi araştırır ve olaylar onu 1Q84 evrenine taşır.

Paralel evrene geçildiğini nasıl mı anlıyorlar? 1Q84 evreninde gökyüzünde 2 adet ay mevcuttur.

Peki Tengo ve Aomame’nin yolları tekrar kesişecek midir?

Kitabın hacmi sizi korkutmasın. Oldukça sürükleyici bir hikâyesi ve yalın bir dili var. Eleştirmek gerekirse bazı konularla ilgili fazla tekrara düşülen yerler olmuş, dolayısıyla aslında roman biraz daha sadeleştirilip kısa tutulabilirmiş. Buna rağmen ben okumaktan oldukça keyif aldım.

 

KİTAPTAN SEVDİĞİM ALINTILAR:

 

“Yürekten sevdiğin bir insan varsa, bir kişi olsun yeter, hayatın kurtulmuş demektir. O seni sevmese bile.”

 

"Görünüş sizi aldatmasın. Gerçek daima tektir."

 

"Ne kadar para olursa olsun, satın alınamayacak şeyler elbette var."

 

"Neresinden bakarsan bak, bu basit bir olay değil. İnsanın bir sırrı sürekli yüreğinde taşıması."

 

“Kapanması güç yaralarla yaşıyoruz. İnsanların yüreğinde açılan yaraların kapanması mümkün olmuyor.”

 

“Uzun zaman boyunca kök salan şeyler, hiçliğin içinde o kadar kolay yitip gidemezler”

 

“İnsanların büyük çoğunluğu gerçeklere inanmak yerine, gerçek olmasını arzuladıkları şeylere inanırlar.”

 

"düşünüyorum da, bu dünyada mantığa yer yok, empati de yetersiz."

 

“Sorun insanın ruhunun kutsallığıy­dı. Oraya çamurlu ayaklarla girmeye hiç kimsenin hakkı yoktu. Üstelik çaresizlik insanın içini yiyip bitirebilirdi.”

 

“Sadece herkesin okuduğu kitapları okursan, sadece herkesin düşündüğünü düşünürsün.”